Miejscy urzędnicy uznają, że wyroki sądowe dotyczące przepisów kiedy można pobierać opłaty w strefie płatnego parkowania ich nie obowiązują. Stosują własną interpretację i wykładnię prawa.
Otrzymaliśmy odpowiedź z Urzędu Miasta na nasz wniosek o reasumpcję (ponowne rozpatrzenie sprawy połączone z równoczesnym uchyleniem skutków uprzedniego rozstrzygnięcia) “Uchwały nr 180/2015 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 31.08.2015 r. w sprawie ustalenia Strefy Płatnego Parkowania, wysokości stawek opłaty za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w Strefie, wysokości opłaty dodatkowej oraz określenia sposobu pobierania tych opłat w mieście Radom”. Wnieśliśmy o wykreślenie w § 1 ust. 3 w brzmieniu:
“Opłata za parkowanie pojazdów samochodowych obowiązuje w każdym miejscu SPPN, w całym pasie drogowym danej ulicy”.
Jednocześnie, wnioskowaliśmy o zmianę zapisu w § 1 ust. 2 o brzmienie:
“Opłata za parkowanie pojazdów samochodowych w SPPN obowiązuje w wyznaczonym miejscu, w dni robocze od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8:00 do 16:00″.
MZDiK i UM nie widzą problemu
Jak przypuszczaliśmy, czytając program najbliższej sesji, radni nie zajmą się sprawą. Zdecydowało o tym pismo z Urzędu Miasta, podpisane przez Konrada Frysztaka, wiceprezydenta, a przygotowane przez Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji w Radomiu (tego się spodziewaliśmy).
Jaka jest argumentacja magistratu i MZDiK, żeby nie zajmować się sprawą?
“(…) Po zapoznaniu się z zebranym materiałem, w mojej ocenie wykreślenie § 1 ust. 3 i zmiana zapisu w § 1 ust. 2 w przedmiotowej Uchwale jest bezzasadna (…).
(…) Powołując się na art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 460), korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. Uszczegółowieniem tego przepisu jest art. 13 b ust. 1 i 2 ww. ustawy zgodnie z którym opłatę za parkowanie pobiera się za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania w wyznaczonym miejscu (…). Jednocześnie, w art. 13b ust. 6 pkt 1 ustawodawca określił dla organu zarządzającego ruchem obowiązek wyznaczenia w strefie płatnego parkowania miejsca przeznaczonego na parkowanie , nie określając szczegółowo sposobu oznaczenia poszczególnych miejsc postojowych. Powyższa ustawa nie zawiera aktów wykonawczych, które określałyby w jaki sposób należy oznaczać miejsca postojowe w strefie płatnego parkowania.
W tym miejscu warto zaznaczyć, iż obowiązek wnoszenia opłat za parkowanie jest jednoznaczny i wynika z aktu pprawnego będącego ustawą (ustawą o drogach publicznych).
Należy podkreślić, iż nowelizacja rozporządzenia wykonawczego do innej ustawy “Prawo o ruchu drogowym”, a nie ustawy o drogach publicznych, nie może zmieniać aktu prawnego rangi ustawowej i nie powinna w odmienny sposób regulować. Mowa jest zatem o rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 23 września 2013 roku zmieniające rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie szczegółówych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Akt niższej rangi jakim jest rozporządzenie, nie może zmieniać ustawy. Tym bardziej ustawy, która nie zawiera upoważnienia do wydania takiego rozporządzenia, przy czym rozporządzenia są aktami normatywnymi stanowiącymi jedno ze źródeł prawa, ale wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie. Takiego upoważnienia ustawa o drogach publicznych nie zawiera.
Zgodnie z § 1 ust. 3 ww. uchwały opłata za parkowanie pojazdów samochodowych obowiązuje w każdym miejscu SPPN, w całym pasie drogowym danej ulicy. Stosownie zaś do § 1 ust. 3 Regulaminu Funkcjonowania Strefy Płatnego Parkowania Niestrzeżonego w mieście Radom stanowiącego załącznik nr 2 do uchwały nr 180/2015 wjazd do SPPN oznakowany jest znakiem drogowym D-44 “strefa parkowania”, a wyjazd z SPPN oznakowany jest znakiem D-45 “koniec strefy parkowania”.
W związku z powyżej przedstawionym stanem prawnym oraz rozbieżnościami w treści samego rozporządzenia, wydaje się daleko posunięte stwierdzenie, iż miejsca postojowe w SPPN należy wyznaczyć znakami pionowymi i poziomymi. Informuję, iż decyzja w niniejszej sprawie jest ostateczna (…)”. Podpisał, Konrad Frysztak, wiceprezydent miasta.
Wyroki sądów mówią co innego
Naszym zdaniem, jak już kilkarotnie pisaliśmy, na niektórych odcinkach SPPN nie powinny być pobierane opłaty, bo miejsca postojowe są niewłaściwie oznakowane.
Dowód nr 1 – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 2013 roku:
WSA w Bydgoszczy rozpoznawał skargę Rzecznika Praw Obywatelskich i stwierdził nieważność przepisu Regulaminu Strefy Płatnego Parkowania w Bydgoszczy, który nakładał na kierowców obowiązek wnoszenia opłat za parkowanie w każdym miejscu strefy płatnego parkowania.
“(…) Zaskarżony przepis prawa miejscowego był niezgodny z art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych, który stanowi, że opłatę za parkowanie pobiera się za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo (…)”.
Dowód nr 2 – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z grudnia 2015:
Wyrok dotyczy skargi na uchwałę Rady Miejskiej w Gdyni dotyczącej poboru opłat za parkowanie w SPPN, obowiązku wnoszenia opłat i wykupywania biletu za parkowanie pojazdów samochodowych na całym obszarze strefy płatnego parkowania (czyli tak jak w Rdaomiu).
“(…) Wykładnia językowa powyższego przepisu uchwały wskazuje (…), że opłaty można pobierać także poza wyznaczonymi miejscami na “częściach, obiektach i urządzeniach” dróg publicznych. Zapis ten jest sprzeczny z art. 13b ust.1 ustawy o drogach publicznych, który to przepis pozwala na pobieranie opłat za parkowanie pojazdów samochodowych wyłącznie na wyznaczonych miejscach w strefie płatnego parkowania.
– Przepis art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o drogach publicznych określa ogólną regułę, zgodnie z którą postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania jest płatny. Powyższa zasada została doprecyzowana w art. 13b ust. 1 ww. ustawy. W myśl tego przepisu opłatę pobiera się za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo.
(…) Powołane przepisy nakładają na osoby korzystające z dróg publicznych obowiązek ponoszenia określonej daniny pieniężnej w związku z parkowaniem pojazdów, w obrębie (w obszarze) drogi publicznej, ale według jedynie ściśle określonych reguł, tj. po pierwsze na wyznaczonym przestrzennie obszarze, zaś po drugie – w ramach tego obszaru (przestrzeni) wyłącznie na wskazanych miejscach, we wskazanych dniach roboczych, we wskazanych godzinach lub przez całą dobę.
(…) W sprawie w istocie sporne jest rozumienie użytego w art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych określenia “wyznaczone miejsce”.
Przed wyjaśnieniem jego znaczenia na podkreślenie zasługuje, iż w procesie interpretacyjnym nie wolno traktować żadnego fragmentu interpretowanego przepisu prawnego jako zbędnego.
(…) W powszechnym rozumieniu wyrażenie “wyznaczyć” oznacza “wytyczyć coś, określić granice, bieg czegoś za pomocą linii, znaków” (Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 1994). Wyznaczone miejsce jest to więc wydzielona za pomocą linii bądź znaków powierzchnia określonego terenu. Wyrażenie ” wyznaczone miejsce” użyte w przepisie art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych oznacza zatem wyznaczone za pomocą linii bądź znaków odpowiednie stanowisko przeznaczone na postój pojazdów samochodowych.
Wprowadzając powyższy zapis do przepisu art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych ustawodawca postanowił, że opłata za postój w strefie płatnego parkowania może być pobierana wówczas, gdy postój pojazdu samochodowego realizowany jest w miejscu wyznaczonym do parkowania. Przyjąć przy tym należy, że postój pojazdu mieści się w zakresie treściowym parkowanie pojazdu (por. wyrok TK z 27 stycznia 2004 r., P9/03). Tym samym wyłączona jest możliwość pobierania opłaty za postój w innym niż wyznaczone miejsce. Nie jest przy tym dopuszczalne (…) uznanie za wyznaczone miejsce terenu całej strefy płatnego parkowania. Gdyby bowiem przyjąć – jak czyni to organ – że taka możliwość istnieje, to wówczas analizowany przepis powinien mieć brzmienie “Opłatę, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, pobiera się za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo”. Skoro jednak ustawodawca zawarł w przepisie zwrot “w wyznaczonym miejscu”, to należy mu nadać określoną treść normatywną, a nie pomijać w procesie wykładni.
Również zmiany w przepisach wykonawczych, wprowadzające z 14 lutego 2014 r. obowiązek wyznaczania miejsc dla postoju pojazdu samochodowego określonymi znakami pionowymi i poziomymi, potwierdzają prezentowany kierunek wykładni. Wprawdzie rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 22 września 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach, zostało wydane na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym, czyli jest aktem wykonawczym do innej ustawy, ale niewątpliwie przepisy ustawy o drogach publicznych i ustawy Prawo o ruchu drogowym należą do tej części systemu prawa, która jest związana z materią organizacji ruchu drogowego. Celem tych zmian jest niewątpliwie uporządkowanie ładu w strefie płatnego parkowania, tak aby nie było jakiejkolwiek niepewności za parkowanie w jakim miejscu organ jest uprawniony pobierać opłaty. Wprowadzone zmiany usunęły, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, wszelkie mogące powstawać wątpliwości interpretacyjne (…)”.
Dowód nr 3 – opinia Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Nowosielski i Partnerzy w Gdańsku (przesłal nam ją red. Marcin Lange z Dziennika Bałtyckiego):
“Zgodnie z obowiązującymi przepisami “wyznaczone miejsca” parkingowe powinny jednocześnie posiadać oznakowanie pionowe, jak i poziome.
Prawo o ruchu drogowym formułuje generalną normę, czyli samą możliwość postoju pojazdów (art. 46 i 47). Nie rozwija
szczegółów tego zagadnienia, a więc konieczne jest zastosowania bardziej precyzyjnych regulacji, czyli wynikających z rozporządzenia sposobów oznaczenia miejsc parkingowych zarówno znakami pionowymi, jak i poziomymi.
Ustawa o drogach publicznych wprowadza natomiast normę umożliwiającą pobór opłat za parkowanie (art. 13 ust. 1 pkt 1 oraz art. 13b ust. 1 i 6), co nie jest bezpośrednio przedmiotem regulacji ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Chociaż rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach_ (kluczowe w tej sprawie) jest aktem wykonawczym do ustawy Prawo o ruchu drogowym, natomiast możliwość poboru opłat w strefie płatnego parkowania przewidziana w ustawie o drogach publicznych, akty te nie mogą być interpretowane w rozłączeniu.
Podsumowując – obie ustawy mają różny zakres przedmiotowy. Prawo o ruchu drogowym i jego akty wykonawcze ustalają zasady postoju pojazdów, natomiast ustawa o drogach publicznych wprowadza możliwość poboru opłat za parkowanie.
Nie ma uzasadnienia powoływanie się tylko na jedną z tych ustaw, gdyż są to dwa równorzędne akty prawne, które łącznie tworzą spójną regulację prawną.
Podkreślić trzeba, ze normy te nakładają na jednostki obowiązki, czyli konieczność uiszczenia opłaty za parkowanie, a zatem należy interpretować je ściśle – skoro rozporządzenie wymaga jednocześnie oznaczenia pionowego i poziomego, to brak któregokolwiek z nich sprawia, że obowiązek jeszcze nie powstał.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zapadł 10.12.2015 w zbliżonym stanie faktycznym, wiąże co prawda tylko w konkretnej sprawie, niemniej jednak władza publiczna nie powinna świadomie ignorować wypływającej z niego treści. Wynika z niego, że zdefiniowanie płatnego miejsca postojowego przez określenie, że obejmuje ono obszar całej strefy płatnego parkowania, nie jest dopuszczalne, a więc miejsca powinny być oznaczone znakami pionowymi oraz poziomymi.
Odnosząc się do skutków pobrania przez Gminę opłat za parkowanie w przypadku niewystarczającego oznakowania miejsc, mamy do czynienia z bezpodstawnym wzbogaceniem. Dopóki Gmina nie oznakuje w sposób prawidłowy wyznaczonych miejsc parkingowych, nie ma podstaw prawnych
do nałożenia opłat dodatkowych. Wiąże się to z obowiązkiem ich zwrotu wraz z ustawowymi odsetkami od momentu wezwania do zwrotu do dnia zapłaty. Uznać też można, że opłaty były uiszczone w celu uniknięcia przymusu administracyjnego, a zatem Gmina nie może uniknąć obowiązku ich zwrotu, nawet gdy osoba wiedziała, że Gmina
nie ma formalnych podstaw do nakładania opłat.
Muszą być znaki pionowe i wymalowane linie
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków umieszczania ich na drogach (Dz. U. nr 220, poz. 2181), w załączniku nr 1 w części 5 “Znaki informacyjne” (w brzmieniu obowiązującym od dnia 14 lutego 2014 roku wprowadzonym rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 23 września 2013 roku zmieniającym w/w rozporządzenie Ministra Infrastruktury) stanowi, że “(…) w strefie oznakowanej znakiem D-44 (strefa płatnego parkowania) miejsca dla postoju pojazdu samochodowego wyznacza się znakami pionowymi określonymi w pkt 5.2.18 oraz znakami poziomymi określonymi w załączniku nr 2 do rozporządzenia w: pkt 5.2.4, pkt 5.2.5, pkt 5.2.6 i pkt 5.2.9.2 (…)”. Na zarządzających strefami płatnego parkowania nałożono obowiązek właściwego oznakowania miejsc postojowych. Obok znaków pionowych (D-18 „parking”, D-18a „parking – miejsce zastrzeżone”, D-18b „parking zadaszony”) miejsce postojowe musi więc być wyznaczone oznakowaniem poziomym, czyli wymalowanymi liniami (P-18 „stanowisko postojowe”, P-19 „linia wyznaczająca pas postojowy”, P-20 „koperta”, P-24 “miejsce dla pojazdu osoby niepełnosprawnej”). Oznacza to, że nie powinny być naliczane opłaty za postój (a także opłaty dodatkowe), jeśli miejsce parkowania zostało oznakowane jedynie znakiem pionowym lub jedynie znakiem poziomym.
Radni ślepo wierzą w wyjaśnienia?
Rada Miejska nie zajmie się naszym wnioskiem. Nie ma go w punkcie obrad najbliższej sesji. Chyba, że znajdzie się osoba, która poruszy tę kwestię w sprawach różnych lub interpelacjach. Przekonamy się w poniedziałek.
Moim zdaniem
Roman Furciński: Dziwi mnie ślepa wiara radnych i urzędników, w tym władz miasta, w wyjaśnienia innych urzędników, że wszystko jest w porządku. Przedstawiamy dowody w postaci wyroków sądowych i opinię kancelarii prawnej w poruszanej sprawie. Ani z radomskiego magistratu, ani z Miejskiego Zarządu Dróg i Komunikacji opinii prawnej nam nie przedstawiono, jedynie wyjaśnienia i stanowisko urzędników. Tylko dlaczego, skoro – zdaniem radomskich urzędników – uchwała jest zgodna z prawem i opłaty należy wnosić za postój w pasie drogowym na całym obszarze SPPN, w wielu miejscach postawiono znaki pionowe, a jeszcze w niektórych znaki pionowe i wymalowano linie? Dlaczego wydano na to publiczne pieniądze?